Katar’ın nüfusu 2,6 milyon kişidir. Bu nüfusun %11,6’sını Katarlılar, %88,4’ünü ise ülkeye çalışmaya gelmiş olan ülkelerin fakir vatandaşları oluşturuyor. Katar’ın İnsan Hakları karnesi de hayli düşüktür. Ülkesindeki yabancı çalışanlara “köle muamelesi” yaptığı söyleniyor.
Dünya Kupası turnuvası için yaptırdığı stadyumların inşaatında çalıştırılan yabancı personellerden 6,750’ünün yetersiz güvenlik önlemeleri nedeniyle hayatını kaybettiği iiddia ediliyor.
Bir Katarlı yetkili ise bu sayının yalnızca 400-500 civarında olduğunu pişkince açıkladı. Güya olağan bir durummuş gibi…
Katar, İnsan Hakları konusunda erozyona uğrayan memleketler arası prestijini tekrar kazanmanın yolu olarak Dünya Kupasına konut sahipliği yapmayı görmüştü. Bu emelle FIFA lideri Sepp Blatter başta olmak üzere pek çok FIFA yetkilisine rüşvet dağıttığı ortaya çıktı. Hakikaten Blatter, Platini ve birtakım öteki üyeler gözaltına alınmış ve mahkemece mahkum edilmişlerdir.
Katar’la ilgili rüşvet tezleri FIFA yöneticileri ile sonlu kalmadı. Fransa, Almanya, Çin üzere ülkeler başta olmak üzere pek çok ülkeye de çeşitli ekonomik avantajlar teklif edilerek, oylarını satın almaya çalıştığı tez edildi.
Yaz aylarında yapılması planlanan bu Dünya Kupasının, pek çok ülkedeki liglere orta verilerek, kış aylarına aldırılmış olması da bu rüşvet argümanlarını doğrular niteliktedir. Bu yıl yapılan turnuvaya kadar hiçbir ülkede liglere orta verilmemiştir. Bu bir birincidir.
Bu mevzudaki haberlere internet sayfalarından ulaşabileceğiniz için fazla ayrıntıya girmiyorum.
Katar ile ilgili en son rüşvet tezi, Avrupa Parlementosu Lider Yardımcısı Eva Kaili’ye yapılan operasyon ile ortaya çıktı. Katar, Yunanlı parlamenter Kaili ve dört öbür yetkiliye, Katar’daki İnsan Hakları ihlallerini aklamak için rüşvet verdiği sav ediliyor.
Sicili bu türlü bozuk bir ülkede, rüşvet argümanları eşliğinde düzenlenmiş olan bir turnuva ‘kirli’dir.
Peki evvelki turnuvalar pak miydi?
Elbette hayır!
Kirlenme ve yozlaşma sporun sanayileşmesi ile paralel gelişmiştir. FIFA kadar Milletlerarası Olimpiyat Komitesi (IOC) de rüşvet skandalları ile çalkalanmıştır. Örneğin, Çin’in 2008’de mesken sahipliği yaptığı Olimpiyat oyunlarını da rüşvetle aldığı uzun bir mühlet konuşulmuştur.
***
Endüstrileşen sporda paranın açamayacağı kapı yoktur. Şikenin nasıl organize bir sürece dönüştüğünü en âlâ anlatan, Declan Hill’in Şike: Futbol ve Organize Suçlar isimli kitabını okumanızı kuvvetle tavsiye ediyorum. Bu kitabı okuyunca pek çok kazanılan zaferin aslında çeşitli güçlerin yazıp, sahneye koyduğu birer senaryodan ibaret olduğunu göreceksiniz.
Son Dünya şampiyonu olduğundan, bu husustaki örneğimi Arjantin olarak seçtim:
Arjantin’in bugünkü futbol popülaritesinin perde ardında Kempes, Riquelme, Passarella, Batistuta üzere pek çok efsane futbolcu var. Lakin bilhassa de Maradona… Bunun yanı sıra Arjantin’in bir Üçüncü Dünya Ülkesi olması ve diktatörlüğe karşı halkının verdiği gayret de dünya halklarının ilgi ve sempatisini kazanmasına neden olmuştur. Devrik Lider Peron’un eşine yazılmış olan “Don’t Cry For Me Argentina” müziği hala en çok söylenen ve en çok beğenilen müziklerin başında gelmektedir.
Ancak futbolda elde ettikleri her muvaffakiyetin hak edilmiş zaferler olduğunu sav edemeyiz. Size 1978 Dünya Kupası’nı örnek olarak anlatayım:
Arjantin, 1978 Dünya Kupası’nda, ikinci tıpta Peru’yla karşılaşacaktı ve finale çıkabilmek için Peru’yu en az 4-0 yenmek zorundaydı. Bu iş çok sıkıntı görünüyordu zira Peru epeyce iyi bir kadro kurmuştu. Fakat Arjantin, Dünya Kupası’nı kazanmak zorundaydı ve Peru’nun darbeci generalleri de para problemi çekiyorlardı.
Bu yüzden Arjantin’i yöneten darbeci diktatör Jorge Rafael Videla ve cuntanın öteki üç üyesi, Peru’nun dost cuntasına yardım etmeye karar verdiler. Arjantin, Peru’ya hemen 35.000 ton parasız tahıl ve bir ölçü da silah verdi. Bu ortada Arjantin Merkez Bankası da, dondurulmuş olan 50 milyon dolarlık krediyi, Peru’ya ödenmek üzere hür bıraktı.
Arjantin çalıştırıcısı Cesar Luis Menotti, maçtan evvel yaptığı konuşmaya, kalecisi ve birtakım oyuncularını almadı. Zira bu oyuncular şikenin kokusunu almışlar ve şiddetle karşı çıkıyorlardı. Sonuçta Arjantin Peru’yu, finale çıkmasını mümkün kılacak bir sonuçla, 6-0 yendi. Finalde Hollanda’yı uzatmalarda attıkları gollerle yenerek şampiyon oldular. Bu, tahminen de şimdiye kadar rüşvetle kazanılan birinci Dünya Kupası’ydı.
Generallerin tek siyaseti, kendilerini elde edilen zaferlerle bağdaştırmaktı. Programladıkları en büyük zafer, Dünya Kupası’na mesken sahipliği yapıp bu kupayı kazanmak ve Falkland Adaları’nı işgal etmekti.
Nitekim Arjantin, 1982 yılında Falkland Adalarını işgal etti. İngiltere ile yapılan 6 haftalık savaş sonucunda adaları terk ettiler. Aslında bu savaşın kısa sürmesinin gerisinde da yeniden futbol vardı. Söylentilere nazaran, askeri rejimin Mayıs 1982’de Britanya’ya teslim olmasının asıl nedeni, savaşın uzaması halinde Arjantin’in İspanya’daki 1982 Dünya Kupası’na katılma hakkını kaybedecek olmasıydı.
***
Arjantin’in son Dünya Kupası şampiyonluğu hakkında da çok önemli tezler var. Bu savları en cesaretli biçimde lisana getiren Cristiano Ronaldo oldu. Fas’a 1-0 elendikleri maçtan sonra, “Bu Dünya Kupası Arjantin’e verilmek isteniyor” dedi. Bu teze pek çok futbol yorumcusu da dayanak verdi.
Amacım Arjantin’in şampiyonluğunu tartışamaya açmak değil. Lakin bu son Dünya Kupası’nda Arjantin’e olan sempatimi yitirdim. Bilhassa Messi ve ekip arkadaşlarının, penaltı atışları ile kazandıkları Hollanda maçından sonra rakip oyunculara yaptıkları hareketler spor ahlakına hiç uymadı. Messi’nin yedek kulübesinin önüne gidip, Hollanda teknik heyetine yaptığı saygısızca hareketler yenilir, yutulur cinsten değildi. Şampiyonluk merasiminde giydiği Arap kostümü ise tüy dikti. Yalnızca bu fotoğraf bile, Katar’ın bu turnuva için harcadığı paraların sağladığı PR maliyetini karşılamaya yetmiştir.
Böyle bir futbolcunun Maradona ile özdeşleştirilmesini hazmedemiyorum. Maradona, bedeninde Che dövmesi olan, ABD’nin vermek istediği mükafatı, Küba’nın vereceği ödül nedeniyle reddeden bir büyük oyuncudur. Maradona gerçek bir efsanedir, Messi ise yalnızca çok âlâ bir futbolcu…