KAYSERİ – “Altılı, yedili masa Amerika’nın kölesi olmuş”, “PKK ile tıpkı masaya oturana mı oy verelim?”, “Oyumu Ermeni’ye mi vereyim yani; Müslüman’a vereceğim elbette.”…
Bu cümleler klişeleşmiş tabirle ‘AK Parti’nin kalesi’ olarak nitelendirilen Kayseri’den.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ittifak ortağı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin seçim propagandasının değerli bir ayağı olan “Millet İttifakı karşıtlığı”, Kayseri’de karşılığını bulmuş gözüküyor. Mikrofon uzattığımız çabucak herkes Erdoğan ve Bahçeli’nin mitinglerde kurduğu cümleleri tekrarlarken Erdoğan’a itimat, rakiplerine güvensizlik de net bir formda görülüyor. O denli ki birinci defa oy kullanacak genç bir seçmen, muhalefet kazanırsa EYT düzenlemesi ile emekli olmaya hak kazanan babasının maaşının kesileceğine inanıyor.
‘ERDOĞAN KAYBEDERSE BABAMIN EMEKLİ MAAŞI KESİLİR’
Kayseri’deki az sayıdaki muhalif seçmen ile eski AK Partili seçmende ise çekingenlik hakim. Mikrofon uzattığımızda konuşmaktan çekinen hatta ürken; kayda alınmadıklarından emin olduklarındaysa kanılarını tedirgince tabir eden bu seçmenler hayat pahalılığından, geçinememekten şikayet ediyor ve “değişim gerekli” diyor. Bu seçmen kitlesiyle birebir niyette olan ancak buna karşın “düzeltebileceğine” inandığı için yeniden Erdoğan ve AK Parti’ye oy vereceğini söyleyen seçmen sayısıysa hiç az değil.
‘AK PARTİ’NİN TEMELLERİ ADETA KAYSERİ’DE ATILDI’
Kurulduğu günden bu yana yapılan tüm seçimlerde AK Parti, Kayseri’de hep birinci parti olmuş, hem de açık orta. 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı seçiminde Recep Tayyip Erdoğan, oyların yüzde 70,31’ini almış. Milletvekili seçiminde de Cumhur İttifakı 72,11 oy ile ipi göğüslemiş ve AK Parti 6, MHP 2, CHP ve İYİ Parti de birer milletvekilini Meclis’e taşımış.
14 Mayıs günü yapılacak seçimde Kayseri’de 1 milyon 26 bin seçmen sandık başına gidecek. Birinci kere sandığa gidip oy kullanacak kişi sayısı ise 88 bin 29. AK Parti ve Erdoğan, bu seçim için de tezli.
Kayseri’nin tecrübeli gazetecisi Recep Bulut’a nazaran Erdoğan ve partisinin Kayseri’deki gücü, AK Parti’nin kuruluşuna dayanıyor. AK Parti’nin kuruluşunda öncülük eden isimlerden Abdullah Gül’ün Kayserili olmasının, AK Parti’nin miting mahiyetindeki birinci büyük buluşmasının Kayseri’de yapılmasının kentte güçlü bir altyapı oluşturduğunu belirten Bulut, “Adeta AK Parti’nin temeli Kayseri’de atıldı. O nedenle kurulduğu günden bu yana hem mahallî idareleri kazandılar hem de genel seçimlerde ezici bir çoğunlukla üstünlük sağladılar” diyor.
Recep Bulut ‘GÜL-ERDOĞAN AYRIŞMASINDA KAYSERİLİ ERDOĞAN’I SEÇTİ’
Kentteki Abdullah Gül tesirinin yerini uzun yıllar evvel Recep Tayyip Erdoğan’a bıraktığını anlatan Bulut, bu süreci ise şöyle anlatıyor:
“Abdullah Gül Cumhurbaşkanı seçildiğinde 41 pare top atışı yapıldı Kayseri Kalesi’nde. O zaman Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki’ydi. Ama ne enteresandır ki Abdullah Gül ile Erdoğan’ın ortaları açıldığında, biz lokal gazeteciler olarak ibretle seyrettik, Kayseri halkı tercihini Recep Tayyip Erdoğan’dan yana koydu.”
Bulut’a nazaran bu tercihte muhafazakar ve milliyetçi hisler ile Kayseri’de siyasetin ticaretle iç içeliği tesirli oldu.
‘KAYSERİ HÂLÂ AK PARTİ’NİN KALESİ FAKAT BİRTAKIM SURLARI YIKILDI’
Bulut, Erdoğan ve partisinin Kayseri’de hâlâ güçlü olduğunu söylüyor ve “Kayseri AK Parti için hala bir kale. Fakat tek bir farkla; kalenin kimi surları yıkılmış” diyor. Bulut, bu yıkımın sebeplerini iktisatta yaşanan meselelere, Kayseri’nin sanayi teşviklerinden yoksun bırakılmasına, Sivas’a giden süratli trenin Kayseri’ye gelmemesine ve AK Parti’nin aday listesinin kentte yarattığı hayal kırıklığına bağlıyor.
AK PARTİ İÇİN KAYSERİ’DE TEK KALE MAÇ PERİYODU BİTTİ
Kayseri’de gün yüzüne çıkan bu zahmetlerin seçim sonuçlarına yansıyacağını belirten Bulut, “2018 seçimleri ile mukayese edecek olursak bugünkü şartlar ile o günkü şartlar birebir değil. O vakit adeta tek kale maç yapıyordu AK Parti. 6 milletvekili vardı AK Parti’nin. Bugün birebir rahatlık içinde olduğunu söylemek mümkün değil. Sokakta AK Parti’nin 6 değil 4 buçuktan 5 alabileceği yorumu yapılıyor. Yani AK Parti’nin silip süpürdüğü bir hava kalmadı. Tek kale maç devri bitti” diyor.
KAYSERİ’DE NEREYE BAKSANIZ HULUSİ AKAR VE ERDOĞAN POSTERLERİ VAR
Bulut’un bahsettiği AK Parti adaylarının kentte yarattığı kırgınlığın kıymetli sebeplerinden biri kentin aşina olduğu güçlü isimlerin listede yer almaması. Kayseri Büyükşehir Belediyesi eski başkanı, AK Parti Genel Lider Yardımcısı Mehmet Özhaseki, eski bakan Taner Yıldız, Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş liste dışı kalırken listenin birinci sırasında Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ikinci sırasında gazeteci Ayşe Böhürler yer alıyor.
Gazeteci Recep Bulut’a göre AK Parti, listesinin yarattığı kırgınlığı gidermek için seferber olmuş durumda. Bulut, kentteki durumu şöyle aktarıyor:
“Belediyelerin, Ulusal Savunma Bakanlığı’nın tüm imkanları kullanılıyor, seferber ediliyor. Dev posterler, dev afişler var her yerde. Ramazan boyunca her akşam iftar yemekleri verildi. Hulusi Akar’ın liste başında olmasının yarattığı kırılmayı ortadan kaldırmak için bir çaba var.”
Tam da Bulut’un anlattığı üzere Kayseri’de başınızı nereye çevirseniz Erdoğan ve Akar fotoğrafları görüyorsunuz. Tarihi Kayseri Kalesi’nin surlarında bile Erdoğan’la Akar’ın dev posterleri yan yana. Vakit zaman muhalefetin tenkitlerine sebep olan bu durum için Büyükşehir Belediye Başkanı Memduh Büyükkılıç, “Hulusi Akar’ın fotoğrafı milletvekili adayı olarak değil, Ulusal Savunma Bakanımız olarak asıldı” yanıtını veriyor.
AKAR’IN SEÇİM PROPAGANDASI BEKA SÖYLEMİ ÜZERİNE
Akar, Kayseri’deki seçim propagandasını bakanlığının ve iktidarının askeri muvaffakiyetleri, beka söylemi, terörle uğraş üzerine kurmuş durumda. Gazeteci Bulut, kentin Refah Partisi kökenli birtakım sivil toplum temsilcilerinin AK Parti’nin bu militarist telaffuzdan uzak durmasını beklediğini anlatıyor. Fakat Bulut’a nazaran kentin genelinde bu telaffuzlar ve strateji kabul görüyor.
‘AK PARTİ’NİN ADAYI BÖHÜRLER KAYSERİ’DE YOLUNU NAVİGASYONLA BULUR’
Bazı AK Partili Kayserililer “ithal adaylar getirildi” yorumunu yapıyor. Bu yoruma sebep olanlardan birisi de ikinci sıra adayı Gazeteci Ayşe Böhürler. O denli ki kentte, “Ayşe Böhürler Kayseri’de yolunu navigasyonla bulur” esprileri yapılıyor. Evvelce Kayseri’ye bağlı olan Ürgüp doğumlu olan Böhürler, çocuk yaşlarındayken buradan ayrılmış. Erdoğan’ın isteğiyle Kayseri’nin adayı olduğu söylenen Böhürler’in kentte bir karşılığı olduğunu söylemek güç.
CHP’NİN LİSTESİ TAM BİR İTTİFAK LİSTESİ
CHP’nin listesinde de dikkat çeken bir yenilenme kelam konusu. Üç devirdir birinci sırada olan ve milletvekili seçilen Çetin Arık, bu kere liste dışı. Listenin birinci sırasında Kayseri’deki Alevi oylarını hedefleyen, birebir vakitte tanınan endüstrici bir ailenin üyesi olan Aşkın Genç var. CHP’nin öteki adayları sırasıyla Saadet Partisi, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi’nden. Yani CHP’nin Kayseri listesi tam bir ittifak listesi.
İkinci sıra adayı Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Mahmut Arıkan, hem Kayserili ve sevilen bir isim olması sebebiyle tezli hem de muhafazakar seçmenden oy alma potansiyeline sahip. Arıkan’ın seçilme ve CHP’nin Meclis’e iki milletvekili gönderme ihtimalinin çok yüksek olduğu konuşuluyor.
MHP’nin listesindeyse bir değişiklik yok, tabir yerindeyse “MHP risk almamış”. Birinci iki sırada mevcut milletvekilleri İsmail Özdemir ve Baki Ersoy yer alıyor. MHP’nin, hemşerileri ile daima iç içe olan ve çalışkanlığı ile anılan Baki Ersoy’u ikinci sırada aday göstererek iki milletvekili çıkarmayı hedeflediği belirtiliyor. İYİ Parti ise temayül yoklaması yapmış olsa da listesinin parti teşkilatlarında memnuniyet yaratmamış görünüyor. Birinci sırada mevcut milletvekili Dursun Ataş, ikinci sırada MHP seçmeninden oy alabileceğine inanılan İlker Sungur yer alıyor.
KAYSERİ’DE İŞTEN ANLAMAYANI OKUTURLAR
Kayserililerin kendilerini anlatırken söyledikleri bir cümle var: “Kayseri’de işten anlamayanı okuturlar.” Bu kelam Abdullah Gül’ün cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra “Kayseri’de işten anlamayanı cumhurbaşkanı yaparlar” diye de söylenir olmuş. İşte ticaret Kayserili için bu kadar öncelikli ve değerli. Münasebetiyle konusu Kayseri olan bir yazıda sanayi ve ticaretten bahsetmemek olmaz.
KAYSERİ HÂLÂ ANADOLU KAPLANI MI?
Ticari zekası ile nam yapan Kayserililer, bu namın karşılığını da uzun yıllar almış. O denli ki 90’ların sonunda bazılarının “Anadolu sermayesi”, bazılarının “muhafazakar sermaye” olarak tanımladığı “Anadolu Kaplanları” olarak anılan şirketlere konut sahipliği yapan kentler ortasına girmiş. Kayseri de Antep, Denizli, Bursa üzere kentlerle birlikte “Anadolu Kaplanı” olarak anılır olmuş.
İŞ İNSANI KİRACIOĞLU: ANTEP’E BAKTIĞINIZDA BİZ KAPLAN DEĞİL KEDİ ÜZERE KALIYORUZ
Peki, başta mobilya olmak üzere pek çok bölümde yatırımlarıyla ön plana çıkan Kayseri’de sanayi hâlâ bu kadar güçlü mü?
Kayseri’nin başta limana uzaklığı olmak üzere ulaşım sorununun ve kente teşvik sağlanmamasının yarattığı kahırlara dikkat çeken Kayserili iş insanı Bekir Kiracıoğlu da “Herkes büyük yatırımlarını Kayseri dışında yapmak istiyor. Zira hem teşvik alamıyor hem limana uzak, ulaşım sorun. Kayseri yatırımı seven bir memleket olduğu için ayakta duruyor. Bu durum kente de yansıyor. Şu an Kayseri, İç Anadolu’nun merkezi olmaktan çıkıyor. Etraf vilayetler bizden daha süratli büyüyor” diyor.
Kayseri’nin rastgele bir krizde ayakta kalabilmesi için üretimde çeşitliliğin sağlanması gerektiğini vurgulayan Kiracıoğlu, “Örneğin otomotiv gelmiyor. Neden? Zira limana uzak. Sektörel bazda çeşitlilik sağlanması lazım. Ayrıyeten sanayi 4.0’a geçilmesi gerekiyor. Endüstrisi emekçiye dayalı bir kent. Ancak Kayseri’de yenilenme çok ağır oluyor. Kayserili endüstrici riske girmeyi sevmiyor. Devlet yatırımı da almıyor. Endüstricinin elinden gelen de bu kadar” sözlerini kullanıyor.
Kayseri’nin AK Parti’ye verdiği dayanağın karşılığını alamadığını söz eden Kiracıoğlu, şunları söylüyor: “Kayseri artık Anadolu Kaplanı statüsünde değil. Antep’e, Konya’ya baktığınızda biz kedi üzere kalıyoruz. Oraların organize sanayi bölgelerine, gelişimlerine baktığınızda biz çok geride kaldık. Zira oralarda çeşitlilik sağlanabildi.”
‘KAYSERİLİ SİYASET YAPARKEN TİCARETİNE BAKAR’
Ticareti hayatının merkezine aldığı söylenen, ticari zekası ile tanınan Kayserililer için siyaset de azımsanamayacak kadar kıymetli. Hatta ticaret siyasete, siyaset ticarete istikamet veriyor. Gazeteci Bulut, bu durumu şöyle anlatıyor: “Kayserilinin ticari zekası ta Asurlulardan süregeliyor. Kayserili siyaset yaparken bile özünde, ‘ticarette ne getirisi var, ne götürüsü var’ ona bakar. O nedenle tahminen de Türkiye’de siyasi değişimlere en geç adapte olan kenttir Kayseri. Niçin? Direkt karar vermez, peşin karar vermez, Türkiye’deki dünyadaki değişimlere nazaran kendini konuşlandırır. Geç karar verir lakin kesin karar verir.”
‘MİLLET İTTİFAKI’NIN AKSİYON ALABİLMESİ İÇİN BİR İKİ SEÇİM DAHA GEÇMESİ GEREKİR’
Gazeteci Çağdaş Koçak da Kayseri’de ticari bağlarla siyasi ilgilerin paralel ilerlediğini belirterek, “Kayserili ticareti sever. Bu türlü yetişirler. Burada politik bir şeyin değişmesi için ticari atılımların Kayseri özelinde konuşulması, Kayserilinin ikna edilmesi gerekir. Kayserili biraz da sabit fikirli ve tamahkardır. Bu manasıyla burada Millet İttifakı’nın bir aksiyon alabilmesi için bir iki seçim daha geçmesi gerekir” sözlerini kullanıyor.
Çağdaş Koçak ‘AK PARTİ EN FAZLA BİR MİLLETVEKİLİ KAYBEDER’
Kayseri’nin milliyetçi ve muhafazakar kimliğine de vurgu yapan Koçak, “Ekonomik geriye gidiş burada da hissediliyor lakin konutunda tencerenin kaynamaması Kayserili için çok büyük bir sorun değil. Beka telaffuzunun Kayseri’de karşılığı var. Bu algıdan da kolay kolay çıkacağını sanmıyorum. Bu yüzden AK Parti kan kaybetse de Millet İttifakı büyük bir başarı sağlamaz. AK Parti en fazla bir milletvekili kaybeder” yorumunu yapıyor.
‘KILIÇDAROĞLU DAĞDAKİ PKK’YI MECLİS’E DOLDURACAK’
Mikrofon uzattığımız Kayserililerin verdiği yanıtlar, gazeteciler Bulut ve Koçak’ın Kayseri’nin tercihlerinin sıkıntı ve geç değişeceğine dair yorumlarını doğruluyor.
Hacı Derik isimli, işsiz olduğunu belirten Kayserili vatandaş, “Ben Cumhurbaşkanı’na vereceğim. Benim aklım yettiğinden bu yana gelen hükümetler bu adam üzere Türkiye’ye bir çöp dikseydi artık Türkiye yıldızlarda geziyordu. Adamlar bir şey yapmadılar. Yediler, kırmızı koltukların keyfini sürdüler. Bu adam neler yapmadı? Bunlar ‘yapmadı’ diyorlar. Orada doğalgaz yanıyor, bunlar ‘yok’ diyor. Kılıçdaroğlu ne yapacak? Dağdaki PKK’yı Meclis’e dolduracak, hapishaneleri açacak. Türkiye 80’lere dönecek. Allah göstermesin” diyor.
‘BİR TARAFTA PKK İLE AMERİKAN UŞAĞI; BİR TARAFTA VATAN İÇİN, DİN İÇİN UĞRAŞAN REİS’
Ekonomik olarak yeterli durumda olduklarını anlatan Kayserili bir esnaf, “Bir adam 50 bin liraya telefon alıyorsa iktisat kusursuz demektir. Global kriz tüm dünyada var. Akaryakıt kuyruğunu, şeker kuyruğunu yaşadık biz. Lakin şu anda eksiksiz. Beşerler nankör. Yapılanları görmüyorlar” diye konuşuyor. Tıpkı esnaf, seçimdeki tercihinin Erdoğan’dan yana olacağını tabir ederek, “Bir tarafta PKK ile Amerikan uşağı, bir tarafta da vatan için, bayrak için, din için uğraşan biri. Alışılmış ki ben İslami olana veririm, niçin PKK’ya vereyim? Sonuna kadar reis” diyor.
Kayserili esnaf ‘İHA’LAR, SİHA’LAR, HERKESE PARA’
AK Partili bir bayan seçmen de “Her gün bir açılış, daha ne isteyelim. İHA’lar, SİHA’lar; daha hangisini söyleyeyim. Herkese para, 65 yaşındakine para, sakata para; kitaplar ücretsiz; daha hangisini söyleyeyim” diyerek icraatları övüyor.
‘ERMENİ’YE YAHUDİ’YE Mİ OY VEREYİM, ELBETTE MÜSLÜMAN’A VERECEĞİM’
Erdoğan’ın ülkesine sahip çıkan bir başkan olduğunu belirten bir öbür seçmen, “dış güçler”i suçlayarak, “Almanya, Hollanda, Avusturya, Amerika ne karışıyor benim iç işlerime. Öbürleri köle onlara. Altılı, yedili, sekizli masalar köle. İMF Erdoğan’a ‘ülkeyi ben yöneteceğim’ dedi. Fakat Erdoğan baş tuttu” diye konuşuyor. Tıpkı seçmen öbür siyasi partilerin adaylarını eleştirerek, “Oyumu kime vereyim? Ermeni’ye mi vereyim, Yahudi’ye mi vereyim? Erdoğan ‘Müslümanım’ diyor. Müslüman’a vereceğim elbette” tabirlerini kullanıyor.
Kayserili seçmen BİR ELLE KURT, BİR ELLE RABİA: CUMHUR’UN ZAFERE 7 KALA DANSI
Seçime kısa müddet kala yolumuzu düşürdüğümüz Kayseri’de 14 Mayıs’tan sonra harika bir değişiklik olmayacak üzere görünüyor. Kentin meydanında en coşkulu seçim çalışmalarını yapan AK Partililerin yüzündeki memnunluktan da bu hissediliyor. Bir elleriyle kurt, bir elleriyle Rabia işareti yapan Cumhur İttifakı seçmenleri, zafer dansı yaparcasına uğurluyor bizi Cumhuriyet Meydanı’ndan.